Jak prawidłowo używać alkomat?

Imprezy, spotkania ze znajomymi, bliższe i dalsze wyjazdy urlopowe są dobrą okazją do spożywania alkoholu, jednak nawet śladowe jego ilości mogą być zgubne w przypadku, gdy spożywająca go osoba postanowi np. wsiąść za kółko, latem popływać w rzece lub jeziorze a zimą poszaleć na nartach, czy pojeździć na skuterze.

Problem polega na tym, że metabolizm jest różny w zależności od osoby i pozbycie się alkoholu z organizmu przebiega w różnym tempie. W razie policyjnej kontroli nasze subiektywne odczucie o tym, że jesteśmy trzeźwi może przynieść bolesne rozczarowanie. Warto zapobiec takim sytuacjom.

Jeśli chcemy mieć pewność, czy alkohol spożyty na przykład dzień wcześniej został całkowicie usunięty z organizmu, warto zaopatrzyć się w dobrej klasy alkomat i posiąść odpowiednią wiedzę, gdyż do wykonania prawidłowego pomiaru zawartości alkoholu we krwi człowieka, niezbędny jest nie tylko dobrej klasy sprzęt.

Na ogół podręczne alkomaty są niezwykle proste w obsłudze, jednak trzeba pamiętać o kilku żelaznych zasadach.

W tym dziale wyjaśniamy jak właściwie korzystać z alkomatu i czego kategorycznie unikać przy jego obsłudze.

Większość nowoczesnych alkomatów posiada wbudowany licznik wykonanych pomiarów, który „podpowie” nam, kiedy należałoby wykonać kalibrację. Zazwyczaj licznik wyświetla się bezpośrednio po włączeniu urządzenia. Pomiar na prywatne potrzeby przeważnie wykonywany jest przy pomocy ustników wielorazowych, jednak na rynku można spotkać również ustniki jednorazowe. Dostępne są również ustniki wielorazowe uniwersalne, które umożliwiają wykonanie badań na większości urządzeń oraz obniżenie kosztów eksploatacji.

Alkomat składa się z kilku głównych części, jednak jednym z najważniejszych elementów jest bez wątpienia sensor. Jest on sercem całego urządzenia – komórką pomiarową, która „odbiera” i przetwarza wdmuchiwane przez nas powietrze. Większość testerów w przypadku wykrycia alkoholu w wydychanym powietrzu informuje nas o tym przy pomocy sygnałów optyczno-akustycznych.

Przed wykonaniem badania konieczne jest całkowite powstrzymanie się od spożywania alkoholu oraz odczekanie przynajmniej 15 lub 20 minut. Jest to fundamentalna zasada, a jej nieprzestrzeganie najczęściej skutkuje rozkalibrowaniem sprzętu lub nawet przepaleniem sensora, co jest nieodwracalne w skutkach. Dzieje się tak, ponieważ w momencie podawania próbki zachodzi reakcja utleniania na sensorze, natomiast w jamie ustnej utrzymuje się tzw. alkohol resztkowy, który dla alkomatu może mieć równowartość nawet kilkudziesięciu promili.

Najwłaściwszym podejściem jest używanie alkomatu, tylko i wyłącznie w momencie, gdy nie jesteśmy pewni co do tego, czy w wydychanym przez nas powietrzu nie pozostały jakieś resztki alkoholu.

Nie zapominajmy, że również wszelakie płyny do płukania ust, krople oraz syropy lecznicze zawierają w swoim składzie alkohol, a co za tym idzie, mają duży wpływ na wynik badania.

Komórka pomiarowa, niezależnie czy to elektrochemiczna czy półprzewodnikowa, może być uszkodzona przez różne zanieczyszczenia znajdujące się w wydychanym powietrzu. Ze względu na skład chemiczny szczególnie groźny dla podzespołów jest dym papierosowy, z czego nie zawsze zdają sobie sprawę użytkownicy.

Kolejną rzeczą, której nie można pominąć, są zalecane odstępy pomiędzy badaniami alkomatem. W przypadku wyniku pozytywnego należy odczekać 10-15 minut.

Nie można zapomnieć o zmianie ustnika na nowy lub o dokładnym przemyciu pod letnią bieżącą wodą. Opary oraz krople alkoholu pozostające w ustniku mogą zawyżyć kolejny pomiar. Co więcej używanie tego samego ustnika lub nie mycie go, może doprowadzić do uszkodzenia podzespołów w wyniku zalania śliną.

Tyle samo czasu należy odczekać jeżeli warunki środowiskowe (temperatura i wilgotność) miejsca w których ma być przeprowadzony pomiar, znacznie różnią się od warunków w których alkomat był przechowywany.

Obsługa alkomatu wiąże się również z koniecznością przestrzegania kilku innych, niemniej ważnych zasad:

• Należy pamiętać, aby nie korzystać z testera ani nie przechowywać go w miejscach narażonych na działanie zarówno niskich, jak i wysokich temperatur. Tak więc trzymanie alkomatu niezależnie od pory roku np. w schowku podręcznym w samochodzie, może prowadzić do jego szybszego rozkalibrowania lub trwałego uszkodzenia podzespołów.
• Nie należy używać alkomatu ani przechowywać w miejscach narażonych na nadmierne zanieczyszczenie oraz w sąsiedztwie silnych źródeł pół elektromagnetycznych. Wszelkiego rodzaju opary gazów toksycznych, benzyny i/lub wysoka wilgotność mogą mieć wpływ na żywotność testera.
• Używać należy wyłącznie baterii alkalicznych tego samego typu i producenta oraz wymieniać, gdy urządzenie sygnalizuje niski stan napięcia.
• W przypadku dłuższej przerwy w korzystaniu z urządzenia należy bezzwłocznie wyjąć baterie. Trzymanie ich przez długi czas w alkomacie może spowodować jego zalanie i uszkodzenie.
• W celu wyczyszczenia naszego testera możemy przetrzeć go miękką, suchą szmatką, jednak pod żadnym pozorem nie należy do tego stosować jakichkolwiek środków chemicznych.
• Przynajmniej raz na pół roku lub po wykonaniu określonej ilości pomiarów w instrukcji obsługi warto przekazać urządzenie do autoryzowanego serwisu na przegląd techniczny lub, jeśli jest taka potrzeba, na kalibrację.

Przy zachowaniu zasad omówionych wyżej, samo badanie alkomatem wbrew pozorom wcale nie jest skomplikowane. Zobaczmy jak to wygląda na przykładzie alkomatu BACscan® F-45.

• Włączamy alkomat.
• Po naciśnięciu przycisku zasilania sprzęt uruchomi się, co będzie zasygnalizowane sygnałem dźwiękowym.
• Na panelu LCD pojawi się ekran powitalny, na którym wyświetla się kolejno komunikat „On” i liczba informująca o ilości wykonanych pomiarów.
• Następnie urządzenie przeprowadza proces automatycznej kontroli, który trwa około 20 sekund. Krótki sygnał dźwiękowy oraz napis „READY” i „blo” informuje o przejściu alkomatu w stan gotowości do pomiaru.
• Aby wykonać pomiar należy założyć czysty czujnik, wziąć głęboki wdech i równomiernie, niezbyt silnie dmuchać przez około 4 sekundy, do momentu usłyszenia „kliknięcia”.
• Kontrola ciągłości wydechu potwierdzana jest przerywanym sygnałem dźwiękowym. Jeżeli badanie zostało wykonane prawidłowo na panelu LCD przemieszczać będzie się linia z lewej na prawą stronę. Po kilku sekundach na wyświetlaczu pojawi się wynik pomiaru w promilach (‰)

Alkomat jak każde urządzenie pomiarowe, z upływem czasu oraz ilością wykonanych pomiarów, może zacząć tracić swoją dokładność.

Przeważnie objawia się w postaci zaniżonego lub zawyżonego wyniku. Taka sytuacja może być szczególnie niebezpieczna, gdy w naszej krwi znajduje się jeszcze alkohol a badanie wykonujemy nieskalibrowanym alkomatem. W takim przypadku tester może wyświetlić zerowe stężenie alkoholu, my uważamy że czujemy się dobrze więc postanawiamy wsiąść za kółko. Jednak nie zdajemy sobie sprawy, że pomiar ten nie będzie wiarygodny a następstwa naszych działań mogą być tragiczne w skutkach.

W celu zapewnienia dokładnych wskazań alkomatu, zaleca się przeprowadzanie kalibracji przynajmniej co 6 – 12 miesięcy lub po wykonaniu ok. 500 pomiarów, jednak gdy mamy jakiekolwiek wątpliwości co do działania alkomatu, warto sprawdzać alkomat niezwłocznie. Nasza firma - Aisko - wykonuje sprawdzenie za darmo i „od ręki”.

Więcej informacji na temat kalibracji można znaleźć w dziale Kalibracja »