Czujki dymu - podstawowe informacje

Według statystyk PSP w Polsce co roku w budynkach mieszkalnych powstaje ponad 30 tysięcy pożarów, w których ginie około 400 osób, a trwałego uszczerbku na zdrowiu doznaje ponad 3 200 domowników. Największym zagrożeniem dla osób przebywających w budynku w czasie pożaru jest nie ogień, ale dym i toksyczne gazy powstające w wyniku procesów spalania. Najbardziej tragiczne pożary występują w godzinach nocnych.

Najprostszym sposobem na zabezpieczenie domu przed pożarem oraz uratowanie życia jego mieszkańców jest montaż czujek przeciwpożarowych. Im szybciej wykryty pożar, tym większe szanse na zmniejszenie liczby ofiar śmiertelnych i strat materialnych.

Zadaniem czujek dymu jest jak najwcześniejsze wykrycie rozwijającego się pożaru. Urządzenia te są w stanie wykryć nawet minimalne ilości szkodliwych produktów spalania. Dzięki temu mogą w porę ostrzec o zaistniałym zagrożeniu, umożliwiając tym samym podjęcie odpowiednich działań (np. ugaszenie pożaru w zarodku przy użyciu gaśnic, ewakuację domowników, zawiadomienie straży pożarnej itp.). Wczesne wykrycie rozwijającego się pożaru jest podstawowym warunkiem podjęcia skutecznych działań, które pozwolą na zminimalizowanie skutków pożaru.

W przypadku wykrycia zagrożenia uruchamiają sygnalizację optyczną oraz akustyczną (alarm o sile 85dB). Wczesne wykrycie rozwijającego się pożaru jest podstawowym warunkiem podjęcia skutecznych działań, które pozwolą na zminimalizowanie skutków pożaru.

Mogą być zasilanie z sieci 230V lub baterii umieszczonej wewnątrz obudowy. Czujki zasilane z baterii zapewniają szybki i prosty montaż oraz gwarantują prawidłowe działanie nawet w przypadku zaniku napięcia zasilania w sieci.

Czujka dymu jest najskuteczniejszą formą wczesnego ostrzegania o zagrożeniu pożarowym. Takie urządzenie może podwoić szansę na przeżycie osób przebywających w zagrożonym obiekcie pod warunkiem, że jest sprawne i prawidłowo zamontowane.

Czujki jonizacyjne

Czujki jonizacyjne mogą wcześniej niż alarmy optyczne wykryć niewidoczne produkty spalania (w przypadku pożarów z otwartym płomieniem, którym towarzyszy niewielka ilość dymu). Działają na zasadzie zmniejszenia prądu jonizacji w komorze pomiarowej wskutek zmniejszenia się ruchliwości nośników prądu (jonów) do których przyłączają się widzialne i niewidzialne cząstki produktów spalania. Zmniejszenie natężenia prądu jonizacji powoduje włączenie sygnalizacji alarmowej.

Czujki optyczne

Czujki optyczne szybciej niż czujki jonizacyjne wykrywają pożary wolno rozprzestrzeniające się, tzn. takie którym towarzyszy duża ilość dymu, bez otwartego ognia (np. dym z tlących się przedmiotów). Działają na zasadzie pomiaru promieniowania rozproszonego przez cząstki dymu. W komorze pomiarowej czujki optycznej znajduje się dioda emitująca światło podczerwone, soczewka oraz światłoczułe ogniwo (fotodioda odbiorcza). W normalnych warunkach do fotodiody odbiorczej nie dociera światło zewnętrzne oraz światło emitowane z diody nadawczej. Przedostanie się dymu do komory pomiarowej powoduje rozproszenie promieniowania i skierowanie go na fotodiodę odbiorczą następstwem czego jest przejście czujki w stan alarmu.

Czujki termiczne (ciepła)

Czujki termiczne analizują temperaturę panującą w?pomieszczeniu. W przypadku przekroczenia temperatury progowej ok. 60°C (czujki nadmiarowe) lub w przypadku wzrostu temperatury o określoną wartość w danym czasie (czujki różnicowe) aktywują sygnalizację alarmową.

Czujki ciepła przeznaczone są do wykrywania pożarów płomieniowych w pomieszczeniach, w których ogień może szybko się rozprzestrzeniać (np. w kuchniach) oraz w miejscach, w których zanieczyszczenia, zadymienie lub duża wilgotność nie pozwalają na zamontowanie innego typu czujek np. w pralniach, garażu, na strychu.

Nie powinny być stosowane w miejscach, w których istnieje ryzyko pożaru bezpłomieniowego, któremu towarzyszy niewielki wzrost temperatury.

Specjaliści zalecają

Pożary w budynkach mieszkalnych powstają i rozprzestrzeniają się w trudny do przewidzenia sposób, dlatego specjaliści zalecają montaż zarówno czujek jonizacyjnych jak i optycznych.

W budynkach mieszkalnych powinna być zamontowana minimum jedna jonizacyjna i jedna optyczna czujka dymu.

Autonomiczne czujki dymu montowane w obiektach mieszkalnych muszą spełniać normę PN-EN 14604:2006P (EN 14604:2005). Norma określa wymagania, metody badań, kryteria zadziałania oraz instrukcje producenta dla autonomicznych czujek dymu, działających z wykorzystaniem światła rozproszonego, światła przechodzącego lub jonizacji, przeznaczonych do stosowania w mieszkaniach lub podobnych obiektach mieszkalnych (domach jednorodzinnych).

Zgodnie z europejską regulacją prawną (Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) Nr. 305/2011 tzw. dyrektywą CPR, w celu wprowadzenia i udostępniania na rynku europejskim czujek dymu wymagane jest przedstawienie przez producenta Deklaracji Właściwości Użytkowych (CPD). Deklaracja właściwości użytkowych (CPD) sporządzana jest przez producenta na podstawie procesu oceny i weryfikacji stałości właściwości użytkowych przeprowadzonego z uwzględnieniem wymagań normy zharmonizowanej EN14604:2006P (EN14604:2005). Dokument ten zastępuje Deklaracje Zgodności WE i powinien być dołączany do produktu.

W przypadku, gdy czujka została przebadana przez notyfikowaną jednostkę badawczą z Unii Europejskiej na obudowie wyrobu i / lub w jego dokumentacji, producent umieszcza znak CE, poniżej którego musi być podany unikalny numer Deklaracji Właściwości Użytkowych dla danego produktu. Przykład poniżej pokazuje oznaczenie czujki Kidde model 29HD.

Co więcej, na obudowie wyrobu lub w jego dokumentacji może znajdować się logo jednostki badawczej.

Jeżeli na obudowie czujki lub w dokumentacji poniżej znaku CE nie ma podanego unikalnego numeru Deklaracji Właściwości Użytkowych możemy być pewni, że czujka nie została przebadana przez notyfikowaną jednostkę badawczą i tym samym nie jest dopuszczona do obrotu lub udostępnienia na rynku europejskim.

Na rynku jest dużo różnych modeli czujek dymu. Przy wyborze nie kierujmy się tylko ceną. Wybierzmy czujkę renomowanego producenta, do której została dołączona Deklaracja Właściwości Użytkowych (CPD), co jest równoznaczne z tym, że została ona przebadana w notyfikowany laboratorium certyfikującym na zgodność z normą PN-EN 14604:2006P. Dopiero taka czujka gwarantuje nam bezpieczeństwo przez wiele lat. Istotny jest także okres gwarancji. Na markowe czujki dymu udzielana jest 10-letnia gwarancja, która może również obejmować wbudowane zasilanie bateryjne.